Het dreigt mis te gaan met onze vertrouwde wilde eend. Nee, bang voor volledig uitsterven hoef je niet te zijn, maar met een achteruitgang in aantal broedparen van zo’n 30% sinds de jaren negentig wordt die vertrouwde wilde eend opeens veel minder algemeen. Dus komt Vogelbescherming samen met Sovon Vogelonderzoek Nederland in actie en is 2020 het Jaar van de Wilde Eend.
Een exclusief Hollands mysterie
Ons land telt nog steeds zo’n 200.000 tot 300.000 broedparen, maar de afname van 30% is significant. Het aantal overwinterende wilde eenden is sinds 1990 zelfs met 40 procent gedaald. In veel Natura 2000-gebieden wordt de norm voor wilde eenden niet eens gehaald”, zegt Ruud Foppen, onderzoeker bij Sovon Vogelonderzoek en Vogelbescherming Nederland.
Foppen vindt het belangrijk om zo snel mogelijk de oorzaken te achterhalen. “Pas dan kunnen we beschermen. Er zijn vreemde dingen gaande. Zo daalt alleen bij ons, en niet in de ons omringende landen, het aantal broedparen en lijkt het kleinere aantal overwinteraars niet te linken aan – zoals je zou verwachten – de klimaatverandering.”
Eendenkuikens
De Wilde Eend is één van de bekendste watervogels. Naar schatting leven er tussen de 200.000 en 300.000 broedparen in ons land. Ondanks dat je Wilde Eenden nog steeds overal kunt tegenkomen, neemt de soort al enkele decennia af. De vraag is waarom een soort die zich zo goed aan kan passen aan mensen en ogenschijnlijk weinig eisen aan zijn omgeving stelt, toch achteruitgaat. Een analyse uit 2015 wijst in de richting van een te lage overleving van eendenkuikens. Worden ze steeds vaker opgegeten, is er te weinig voedsel voor ze?
Hoe kun je meedoen?
Hoeveel kuikens worden er groot? Deze vraag willen onderzoekers graag beantwoord hebben. Jij kunt meehelpen door onder andere kuikens van wilde eenden te melden.
1. Kuikenstudie
Volg gezinnetjes (toompjes) Wilde Eenden met kuikens en tel het aantal kuikens. Gegevens kun je makkelijk invoeren op kuikenteller.org. Je kan de kuikenapp downloaden of de gegevens op de site zelf invullen. Je kunt ook gegevens over Krakeenden en ‘Soepeenden’ invoeren.
2. Man/vrouwverhoudingen
Turf het aantal mannetjes en vrouwtjes in groepen Wilde Eenden en geef de aantallen door. Bij een aantal eendensoorten lijkt er namelijk een scheve man/vrouwverhouding te zijn. Je ziet, althans in ons land, vaak veel meer mannetjes dan vrouwtjes. In het algemeen overwinteren vrouwtjes zuidelijker dan mannetjes. Daarnaast zouden vrouwtjes gevoeliger zijn voor sterfte tijdens het broeden en meer geschoten worden. Maar bij deze scheve verhoudingen staan nog veel vragen open. Hangt deze bijvoorbeeld samen met de achteruitgang van diverse eendensoorten?
3. Populatiemodel
Om te kunnen berekenen welke factoren beperkend zijn voor de broedpopulatie van de Wilde Eend willen de onderzoekers een populatiemodel te bouwen. De kuikenoverleving is daar een onderdeel van, net als inzicht in de man/vrouw verhouding maar ook alle andere demografische processen. Daarom stimuleren ze vogeltellers om ook in de lopende meetnetten van Sovon extra op de Wilde Eenden te letten. Denk bijvoorbeeld aan het volgen van legsels, het ringen van vogels en het Meldpunt Dode Vogels.
Kijk op www.jaarvandewildeeend.nl en ga mee op ontdekkingstocht om het mysterie van de wilde eend te ontrafelen!
